13
grudnia
2022
OTWARTY DOSTĘP W NAUCE: PUBLIKACJE, DANE, POLITYKI
koordynator: Iwona Nowosielska

W CPI SZKOLIMY ON-LINE więcej ... |
Ponad 20 lat od opublikowania “Deklaracji Budapeszteńskiej” – którą można uznać za programowy dokument nieformalnego ruchu otwartego dostępu – otwarte modele udostępniania treści naukowych (artykułów, książek, a także danych badawczych) stały się stałym elementem akademickiego krajobrazu.
W ostatnich latach ich znaczenie rośnie za sprawą polityk przyjmowanych przez uczelnie i instytucje finansujące, gdzie otwarty dostęp pełni istotną – nierzadko centralną – rolę. Nawet jeśli nie wszystkie czasopisma naukowe są dziś dostępne w sposób otwarty, te, które są otwarte, zostaną z nami na dłużej, podobnie jak otwarte repozytoria publikacji naukowych i danych.
Wszystko to sprawia, że wiedza na temat otwartego dostępu i stojących za nim idei ułatwia wspieranie pracy naukowej i samą realizację badań. Niniejsze szkolenie zostało pomyślane w taki sposób, by zarówno dostarczyć praktycznej wiedzy dotyczącej modeli otwartych, jak i pozwolić na zrozumienie tych okoliczności, które umożliwiły ich zaistnienie. Nie zabraknie też spojrzenia na te czynniki, które obecnie utrudniają ich dalszy rozwój.
Szkolenie składać się będzie z 4 części. Pierwsza z nich wprowadza w tematykę otwartego dostępu do publikacji naukowych, druga zaś – do danych badawczy. W trzeciej części omówione zostaną polityki otwartego dostępu, ze szczególnym uwzględnieniem polityk NCN i Komisji Europejskiej. Część czwarta obejmuje najważniejsze nieporozumienia towarzyszące otwartym modelom udostępniania treści oraz hamulcom ich dalszego rozwoju. Na zakończenie spotkania przewidziana jest możliwość zadawania pytań i dyskusji.
Cele i efekty szkolenia:
- Uczestnik zna podstawowe pojęcia dotyczące Otwartego Dostępu.
- Uczestnik zna korzyści z otwartego udostępniania publikacji i danych.
- Uczestnik zna oczekiwania Komisji Europejskiej i NCN w zakresie otwartego dostępu do danych i publikacji.
- Uczestnik wie czym jest plan zarządzania danymi.
- Uczestnik potrafi znaleźć odpowiedni serwis umożliwiający otwarte udostępnienie publikacji naukowej lub danych naukowych.
Grupa docelowa:
- Pracownicy bibliotek, w szczególności bibliotek akademickich.
- Pracownicy administracyjni instytucji prowadzących badania naukowe.
- Naukowcy zainteresowani tematyką otwartego dostępu.
Szkolenie przeprowadzi: Wojciech Fenrich – absolwent socjologii i filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2011 roku pracuje w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW. Współautor raportów “Otwarty dostęp w instytucjach naukowych” (2015, http://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=17) oraz “Towards Open Research Data in Poland” (2016, http://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=19). Członek Zespołu doradczego do spraw otwartego dostępu do treści naukowych MNiSW (2015). W latach 2018-2021 product owner w projekcie “Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych”. Koordynator przekładu i współtłumacz książki Petera Subera “Otwarty dostęp” (2014, https://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=14). W ICM zajmuje się Repozytorium Otwartych Danych Badawczych RepOD (https://repod.icm.edu.pl/).
Czas trwania szkolenia: od 10.00 do ok. 14:00
- Otwarty dostęp do publikacji:
- Korzyści z otwierania dostępu do publikacji.
- Techniczne warunki umożliwiające otwartość.
- Zielona i złota droga otwartego dostępu.
- Otwarty dostęp libre i gratis.
- Otwarte licencje.
- Otwarte czasopisma i czasopisma hybrydowe.
- Otwarte repozytoria publikacji.
- Otwarty dostęp do danych badawczych:
- Otwarty dostęp do danych a otwarty dostęp do publikacji – różnice i podobieństwa.
- Korzyści z otwierania dostępu do danych badawczych.
- Otwarte repozytoria danych badawczych i ich typy.
- Plan zarządzania danymi.
- Szablony planów zarządzania danymi.
- Zasada “Tak otwarte, jak to możliwe; tak zamknięte, jak to konieczne”.
- Zasady FAIR.
- Serwisy i oprogramowanie wspierające otwarty dostęp do danych.
- Otwarty dostęp jako element polityki naukowej uczelni i instytucji finansujących:
- Otwarte mandaty i ich rodzaje.
- Plan S.
- Otwarty dostęp do publikacji i danych – Komisja Europejska.
- Otwarty dostęp do publikacji i danych – NCN.
- Hamulce otwartego dostępu:
- Najczęstsze nieporozumienia dotyczące otwartego dostępu.
- Czynniki ograniczające popularność otwartych modeli dystrybucji treści.
- Rzeczy, o których należy pamiętać otwierając dostęp do publikacji i danych.
- Dyskusja.
Wojciech Fenrich

Absolwent socjologii i filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2011 roku pracuje w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW. Współautor raportów “Otwarty dostęp w instytucjach naukowych” (2015, http://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=17) oraz “Towards Open Research Data in Poland” (2016, http://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=19). Członek Zespołu doradczego do spraw otwartego dostępu do treści naukowych MNiSW (2015). W latach 2018-2021 product owner w projekcie “Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych”. Koordynator przekładu i współtłumacz książki Petera Subera “Otwarty dostęp” (2014, https://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=14). W ICM zajmuje się Repozytorium Otwartych Danych Badawczych RepOD (https://repod.icm.edu.pl/).