szkolenie on-line
SZKOLIMY JUŻ 32 LATA, ZAUFAŁO NAM PONAD 100 000 OSÓB

17
maja
2023

OTWARTY DOSTĘP W NAUCE: PUBLIKACJE, DANE, POLITYKI

koordynator: Iwona Nowosielska

Ponad 20 lat od opublikowania “Deklaracji Budapeszteńskiej” – którą można uznać za programowy dokument nieformalnego ruchu otwartego dostępu – otwarte modele udostępniania treści naukowych (artykułów, książek, a także danych badawczych) stały się stałym elementem akademickiego krajobrazu.
W ostatnich latach ich znaczenie rośnie za sprawą polityk przyjmowanych przez uczelnie i instytucje finansujące, gdzie otwarty dostęp pełni istotną – nierzadko centralną – rolę. Nawet jeśli nie wszystkie czasopisma naukowe są dziś dostępne w sposób otwarty, te, które są otwarte, zostaną z nami na dłużej, podobnie jak otwarte repozytoria publikacji naukowych i danych.
Wszystko to sprawia, że wiedza na temat otwartego dostępu i stojących za nim idei ułatwia wspieranie pracy naukowej i samą realizację badań. Niniejsze szkolenie zostało pomyślane w taki sposób, by zarówno dostarczyć praktycznej wiedzy dotyczącej modeli otwartych, jak i pozwolić na zrozumienie tych okoliczności, które umożliwiły ich zaistnienie. Nie zabraknie też spojrzenia na te czynniki, które obecnie utrudniają ich dalszy rozwój.

Szkolenie składać się będzie z 4 części. Pierwsza z nich wprowadza w tematykę otwartego dostępu do publikacji naukowych, druga zaś – do danych badawczy. W trzeciej części omówione zostaną polityki otwartego dostępu, ze szczególnym uwzględnieniem polityk NCN i Komisji Europejskiej. Część czwarta obejmuje najważniejsze nieporozumienia towarzyszące otwartym modelom udostępniania treści oraz hamulcom ich dalszego rozwoju. Na zakończenie spotkania przewidziana jest możliwość zadawania pytań i dyskusji.

Cele i efekty szkolenia:

  • Uczestnik zna podstawowe pojęcia dotyczące Otwartego Dostępu.
  • Uczestnik zna korzyści z otwartego udostępniania publikacji i danych.
  • Uczestnik zna oczekiwania Komisji Europejskiej i NCN w zakresie otwartego dostępu do danych i publikacji.
  • Uczestnik wie czym jest plan zarządzania danymi.
  • Uczestnik potrafi znaleźć odpowiedni serwis umożliwiający otwarte udostępnienie publikacji naukowej lub danych naukowych.

Grupa docelowa:

  • Pracownicy bibliotek, w szczególności bibliotek akademickich.
  • Pracownicy administracyjni instytucji prowadzących badania naukowe.
  • Naukowcy zainteresowani tematyką otwartego dostępu.

Szkolenie przeprowadzi: Wojciech Fenrich – absolwent socjologii i filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2011 roku pracuje w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW. Współautor raportów “Otwarty dostęp w instytucjach naukowych” (2015, http://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=17) oraz “Towards Open Research Data in Poland” (2016, http://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=19). Członek Zespołu doradczego do spraw otwartego dostępu do treści naukowych MNiSW (2015). W latach 2018-2021 product owner w projekcie “Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych”. Koordynator przekładu i współtłumacz książki Petera Subera “Otwarty dostęp” (2014, https://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=14). W ICM zajmuje się Repozytorium Otwartych Danych Badawczych RepOD (https://repod.icm.edu.pl/).

Czas trwania szkolenia: od 10.00 do ok. 14:00

  1. Otwarty dostęp do publikacji:
    • Korzyści z otwierania dostępu do publikacji.
    • Techniczne warunki umożliwiające otwartość.
    • Zielona i złota droga otwartego dostępu.
    • Otwarty dostęp libre i gratis.
    • Otwarte licencje.
    • Otwarte czasopisma i czasopisma hybrydowe.
    • Otwarte repozytoria publikacji.
  2. Otwarty dostęp do danych badawczych:
    • Otwarty dostęp do danych a otwarty dostęp do publikacji – różnice i podobieństwa.
    • Korzyści z otwierania dostępu do danych badawczych.
    • Otwarte repozytoria danych badawczych i ich typy.
    • Plan zarządzania danymi.
    • Szablony planów zarządzania danymi.
    • Zasada “Tak otwarte, jak to możliwe; tak zamknięte, jak to konieczne”.
    • Zasady FAIR.
    • Serwisy i oprogramowanie wspierające otwarty dostęp do danych.
  3. Otwarty dostęp jako element polityki naukowej uczelni i instytucji finansujących:
    • Otwarte mandaty i ich rodzaje.
    • Plan S.
    • Otwarty dostęp do publikacji i danych – Komisja Europejska.
    • Otwarty dostęp do publikacji i danych – NCN.
  4. Hamulce otwartego dostępu:
    • Najczęstsze nieporozumienia dotyczące otwartego dostępu.
    • Czynniki ograniczające popularność otwartych modeli dystrybucji treści.
    • Rzeczy, o których należy pamiętać otwierając dostęp do publikacji i danych.
  5. Dyskusja.

Wojciech Fenrich

Absolwent socjologii i filozofii na Uniwersytecie Warszawskim. Od 2011 roku pracuje w Interdyscyplinarnym Centrum Modelowania Matematycznego i Komputerowego UW. Współautor raportów “Otwarty dostęp w instytucjach naukowych” (2015, http://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=17) oraz “Towards Open Research Data in Poland” (2016, http://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=19). Członek Zespołu doradczego do spraw otwartego dostępu do treści naukowych MNiSW (2015). W latach 2018-2021 product owner w projekcie “Dziedzinowe Repozytoria Otwartych Danych Badawczych”. Koordynator przekładu i współtłumacz książki Petera Subera “Otwarty dostęp” (2014, https://pon.edu.pl/nasze-publikacje?pubid=14). W ICM zajmuje się Repozytorium Otwartych Danych Badawczych RepOD (https://repod.icm.edu.pl/).